যে ক্রিয়া মূলের একটি অক্ষর أ তাকে الْفِعْلُ الْمَهْمُوْزُ বলে। যেমনঃ سَأَلَ সে প্রশ্ন করলো।
الْمَاضِي অতীত কালের ক্রিয়া |
|||
বহুবচন |
দ্বিবচন |
একবচন |
|
أَكَلُوْا |
أَكَلَا |
أَكَلَ |
পুং |
أَكَلْنَ |
أَكَلَتَا |
أَكَلَتْ |
স্ত্রী |
أَكَلْتُمْ |
أَكَلْتُمَا |
أَكَلْتَ |
পুং |
أَكَلْتُنَّ |
أَكَلْتُمَا |
أَكَلْتِ |
স্ত্রী |
أَكَلْنَا |
|
أَكَلْتُ |
উভয় |
الْمُضَارِعُ বর্তমান কালের ক্রিয়া |
|||
বহুবচন |
দ্বিবচন |
একবচন |
|
يَأْكُلُوْنَ |
يَأْكُلَانِ |
يَأْكُلُ |
পুং |
يَأْكُلْنَ |
تَأْكُلَانِ |
تَأْكُلُ |
স্ত্রী |
تَأْكُلُوْنَ |
تَأْكُلَانِ |
تَأْكُلُ |
পুং |
تَأْكُلْنَ |
تَأْكُلَانِ |
تَأْكُلِيْنَ |
স্ত্রী |
نَأْكُلُ |
|
آكُلُ |
উভয় |
الْمَاضِي অতীত কালের ক্রিয়া |
|||
বহুবচন |
দ্বিবচন |
একবচন |
|
سَأَلُوْا |
سَأَلَا |
سَأَلَ |
পুং |
سَأَلْنَ |
سَأَلَتَا |
سَأَلَتْ |
স্ত্রী |
سَأَلْتُمْ |
سَألْتُمَا |
سَأَلْتَ |
পুং |
سَأَلْتُنَّ |
سَألْتُمَا |
سَأَلْتِ |
স্ত্রী |
سَأَلْنَا |
|
سَأَلْتُ |
উভয় |
الْمُضَارِعُ বর্তমান কালের ক্রিয়া |
|||
বহুবচন |
দ্বিবচন |
একবচন |
|
يَسْأَلُوْنَ |
يَسْأَلَانِ |
يَسْأَلُ |
পুং |
يَسْأَلْنَ |
تَسْأَلَانِ |
تَسْأَلُ |
স্ত্রী |
تَسْأَلُوْنَ |
تَسْأَلَانِ |
تَسْأَلُ |
পুং |
تَسْأَلْنَ |
تَسْأَلَانِ |
تَسْأَلِيْنَ |
স্ত্রী |
نَسْأَلُ |
|
أَسْأَلُ |
উভয় |
الْمَاضِي অতীত কালের ক্রিয়া |
|||
বহুবচন |
দ্বিবচন |
একবচন |
|
قَرَأُوْا |
قَرَآ |
قَرَأَ |
পুং |
قَرَأْنَ |
قرأَتَا |
قَرَأَتْ |
স্ত্রী |
قَرَأْتُمْ |
قَرَأْتُمَا |
قَرَأْتَ |
পুং |
قَرَأْتُنَّ |
قَرَأْتُمَا |
قَرَأْتِ |
স্ত্রী |
قَرَأْنَا |
|
قَرَأْتُ |
উভয় |
الْمُضَارِعُ বর্তমান কালের ক্রিয়া |
|||
বহুবচন |
দ্বিবচন |
একবচন |
|
يَقْرَؤُوْنَ |
يَقْرَآنِ |
يَقْرَأُ |
পুং |
يَقْرَأْنَ |
تَقْرَآنِ |
تَقْرَأُ |
স্ত্রী |
تَقْرَؤُوْنَ |
تَقْرَآنِ |
تَقْرَأُ |
পুং |
تَقْرَأْنَ |
تَقْرَآنِ |
تَقْرَئِيْنَ |
স্ত্রী |
نَقْرَأُ |
|
أَقْرَأُ |
উভয় |
أَمْرٌ আদেশ |
|||
বহুবচন |
দ্বিবচন |
একবচন |
|
كُلُوْا |
كُلَا |
كُلْ |
পুং |
كُلْنَ |
كُلَا |
كُلِيْ |
স্ত্রী |
نَهِيْ নিষেধ |
|||
لا تَأْكُلُوْا |
لا تَأْكُلَا |
لا تَأْكُلْ |
পুং |
لا تَأْكُلْنَ |
لا تَأْكُلَا |
لا تَأْكُلِيْ |
স্ত্রী |
أَمْرٌ আদেশ |
|||
বহুবচন |
দ্বিবচন |
একবচন |
|
اِقْرَءُوْا |
اِقْرَءَا |
اِقْرَأْ |
পুং |
اِقْرَئْنَ |
اِقْرَءَا |
اِقْرَئِيْ |
স্ত্রী |
نَهِيْ নিষেধ |
|||
لا تَقْرَءُوْا |
لا تَقْرَءَا |
لا تَقْرَأْ |
পুং |
لا تَقْرَئْنَ |
لا تَقْرَءَا |
لا تَقْرَئِيْ |
স্ত্রী |
اِسْمُ الْفَاعِلِ |
الْمَصْدَرُ |
أَمْرٌ |
الْمُضَارِعُ |
الْمَاضِي |
ক্রিয়া |
سَائِلٌ |
سُؤَالٌ |
سَلْ/ اِسْئَلْ |
يَسْأَلُ |
سَأَلَ |
প্রশ্ন করা |
قَارِئٌ |
قِرَاءَةٌ |
اِقْرَأْ |
يَقْرَأُ |
قَرَأَ |
পড়া |
آخِذٌ |
أَخْذٌ |
خُذْ |
يَأْخُذُ |
أَخَذَ |
ধরা |
آكِلٌ |
أَكْلٌ |
كُلْ |
يَأْكُلُ |
أَكَلَ |
খাওয়া |
آمِرٌ |
أَمْرٌ |
مُرْ |
يَأْمُرُ |
أَمَرَ * |
আদেশ করা |
آمِنٌ |
أَمْنٌ |
اِيْمَنْ |
يَأْمَنُ |
أَمِنَ |
নিরাপদ হওয়া |
آبٍ |
اِبَاءٌ |
اِيْبَ |
يَأْبَى |
أَبَى |
অমান্য করা |
رَاءٍ |
رَأْيٌ |
رَ |
يَرَى |
رَأَى * |
দেখা |
آتٍ |
اِتْيَانٌ |
اِيْتِ |
يَأْتِي |
أَتَى * |
আসা |
شَاءٍ |
مَشِيئَةٌ |
شَأْ |
يَشَاءُ |
شَاءَ * |
চাওয়া |
سَاوِئ |
سَوْءٌ |
سُؤْ |
يَسُوءُ |
سَاءَ |
খারাপ হওয়া |
جَاءٍ |
مَجِيءٌ |
جِئْ |
يَجِيءُ |
جَاءَ |
আসা |
লক্ষণীয়ঃ
- ف কালিমা হামজাহ হলে أَمْرٌ এর ক্ষেত্রে প্রথমে হামজাতুল ওয়াসলি নাও আসতে পারে। যেমনঃ أَكَلَ - يَأْكُلُ - كُلْ
- ع কালিমা হামজাহ হলে হামজাতুল ওয়াসলি থাকতেও পারে আবার নাও থাকতে পারে। যেমনঃ
سَأَلَ - يَسْأَلُ – اِسْئَلْ/ سَلْ
কুরানীয় উদাহরণঃ
দয়াময় আল্লাহ যাকে অনুমতি দিবেন, সে ব্যতিত কেউ কথা বলতে পারবে না |
لَّا يَتَكَلَّمُونَ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمَٰنُ |
ও তার পালনকর্তার আদেশ পালন করবে এবং আকাশ এরই উপযুক্ত |
وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ |
যে তোমাদের পিতা তোমাদের কাছ থেকে অঙ্গীকার নিয়েছেন |
أَنَّ أَبَاكُمْ قَدْ أَخَذَ عَلَيْكُم مَّوْثِقًا |
একজন প্রশ্নকারী প্রশ্ন করল , সেই আযাব সংঘটিত হোক যা অবধারিত |
سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ |
অতএব, যখন আপনি কোরআন পাঠ করবেন |
فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ |
কোর্স বিষয়বস্তু